OTİZM
              YAYGIN GELİŞİMSEL BOZUKLUK

Otizm, ilk olarak 1943 yılında Amerikalı çocuk psikiyatristi Leo Kanner tarafından ‘Erken Çocukluk Otizmi’ olarak adlandırılmıştır.
Otizm, bireyin dış dünyanın gerçeklerinden uzaklaşıp kendine özgü iç dünya yaratması durumudur.Değişik edimsel ve gelişimsel nedenlere bağlı olarak , 3 yaş öncesinde çocuklarda ortaya çıkan ,sözel ve sözel olmayan iletişim ,sembolik etkinlik,oyun ve sosyal ilişki alanlarında bozukluk ve stereotipiler ile karakterize olan bir bozukluktur.

Otizm en erken nasıl tanınır?
     Göz temasında yaşanan sorunlar , karşılıklı dikkatin gelişmemesi,göz göze gelindiğinde anlamlı bir iletişim kurulamaması,bebeğin gereksinimlerini ifade etmek için değişik ağlamalar kullanmaması,nesnelerle ilgilenmemesi,kucağa alınınca susmaması,kucağa alınmaya direnmesi şeklinde erken belirtiler saptanabilir.Otizmin kesin tanısı için kullanılan nesnel objektif bir yöntem ,biyolojik bir tetkik olanağı yoktur.Gözleme dayanarak ve aileden alınan bilgilere göre tanı konur.

 

OTİZMİN ALT TİPLERİ

Asperger sendromu: Bu sendromda tipik olarak otizimli çocuklarda görülen sosyal ilişki ve iletişim sorunlarının yanı sıra dar ilgi alanı görülür.Çok sınırlı bir konuda çok derin bilgilere sahip olurlar. Otizimlilerden farklı olarak zamanında konuşmaya başlarlar.Bu çocuklar normal veya üstün zekaya sahiptirler.Mekanik oyuncaklara düşkündürler.Davranış sorunları olur.El-kol hareketleri ,mimikler ve vücut dilini kullanma konusunda sorunları vardır.

Çocukluğun dezintegratif bozukluğu:Bu çocuklarda doğumdan sonra en az iki yıl tamamen normal gelişim söz konusudur.Sıklıkla 3-4 yaşları arasında ortaya çıkar.Bu tanıyı koyabilmek için belirtilerin 10 yaşından önce gelişmiş olması gerekir.Çocukluk dezintegratifin başlaması ile ilk olarak artan aktiviteler,huzursuzluk,kaygı ve daha önce kazanılmış olan becerilerin hızla yitirilmesiyle belirginleşir.Çocukluk dezintegrafinde ağır zihinsel engel görülür.

Rett Sendromu: Rett sendromu yalnız kızlarda görülen bir sendromdur. En önemli belirtisi normal bir doğum ve ilk beş ay normal gelişimi takiben bebeğin başının büyümesinin giderek durması ve kafa çapında görülen küçülmedir. Rett sendromu olan çocuklar, ellerini belli bir amaca yönelik olarak kullanmaktan vazgeçmeleri ve tipik el hareketleri ile ayırt edilir.İlk bir yıl içinde sosyal iletişimleri bozulur,daha ileri yaşlarda,eğer yürümeye başlamışlarsa yürümeleri de bozulur.Konuşmaları gelişmez veya gecikir.

 

Atipik otizm: Karşılıklı toplumsal etkileşimlerde ağır ve yaygın gelişimsel bozukluk olmasının yanı sıra sözel ve sözel olmayan iletişim becerilerinin gelişmesinde bir bozukluk olmasına ya da basma kalıp davranış, ilgiler ve etkinlikler bulunmasına karşın özgül bir yaygın gelişimsel bozukluk,şizofreni, şizotipal kişilik bozukluğu ya da çekingen kişilik bozukluğu için tanı ölçütleri karşılanmıyorsa bu kategori kullanılmalıdır.Gözlenen semptomların tanı koymak için yetersiz kalması durumunda konan tanıdır.

 

Otizimli çocukların davranış problemleri :

Öfke nöbetleri:Genellikle 2-5 yaş döneminde belirginleşir.Bu dönemde konuşma çok az ya da hiç olmadığından ,çocuk isteklerini sözel olarak ifade edememektedir.Bu nedenle çoğu otizmli çocukta öfke nöbeti olarak  adlandırılan tekmeleme,ağlama,bağırma ,kendini yere atma gibi davranışlar ortaya çıkmaktadır.

Çevresine zarar veren davranışlar:Dışarıda çığlık atma,evdeki eşyalara zarar verme gibi davranışlar görülür.

Kendisine zarar veren davranışlar: Bu davranışlar, genellikle çocuğun kızdığı, endişelendiği ya da başarısız olduğu zamanlarda ortaya çıkmaktadır.  Saçlarını çekme , yüzünü tırmalama,ellerini ısırma gibi davranışlardır. İleri derecedeyse, başını duvara ya da yere vurma, ellerini kanatacak şekilde ısırma davranışları gözlenebilir.

Stereotip vücut hareketleri:
1.Duyumsal uyarım: İleri-geri sallanma,kendi ekseni etrafında dönme.
2.Görsel uyarım: Parmaklarını gözlerinin önünde hareket ettirme, parmaklarıyla havada şekiller oluşturma.
3.Dokunsal uyarım: Elin ritmik hareketler ile kulak, el gibi diğer vücut parçalarına vurulması.
4.İşitsel uyarım: Aynı ezgiyi üst üste saatlerce mırıldanma.

 

OTİZM VE TEDAVİ

Otizm, şu anda sahip olduğumuz bilgi ve yöntemlerle tamamen tedavi edilecek bir problem değildir. Ancak uygun bir eğitim planı ve bazı durumlarda ilaç tedavisi ile otizmin bazı belirtileri ortadan kalkabilir, uyum yetenekleri ve becerileri geliştirilip kendi kapasitesi içinde mümkün olan en üst düzeye gelebilir. Ancak tedaviye başlarken çocuğun hangi noktaya varacağını kestirmek mümkün değildir.Bu  yine çocuğun probleminin şiddetine ve gösterdiği semptomların ne şekilde bir araya geldiğine olduğu kadar ,aldığı profesyonel desteğin ve eğitimin kalitesine bağlıdır.Otizmi tedavi eden herhangi bir ilaç yoktur.Ancak,otizmde kullanılan ilaçlar daha çok otizimli bireylerde görülen hiperaktivite,saldırganlık,yeme sorunları,epilepsi nöbetleri,depresyon,sıkıntı gibi durumlara karşı kullanılır.